“Περί Τούβλων” μικρή πραγματεία

Είναι γνωστό ότι η οικονομία των λαών στηρίζεται στην παραγωγή τους. Μέσα όμως στην πληθώρα των προϊόντων που παράγουν οι προηγμένοι λαοί, κάποιο αποτελεί και την ειδοποιό διαφορά τους, αυτό δηλαδή που τους κάνει να ξεχωρίζουν ως λαοί και να είναι γι’ αυτό εθνικά υπερήφανοι. Έτσι οι Άγγλοι, ας πούμε, παράγουν χιούμορ και υγρασία, το εθνικό προϊόν των Γάλλων είναι ο πληθυντικός αριθμός, των Αμερικανών το διαζύγιο, των Ελβετών οι λογαριασμοί και οι κούκοι, των Βιεννέζων ο Δούναβις και πάει λέγοντας.
Ομολογουμένως, δε χρειάζεται πολλή και επίμοχθη σκέψη για να αντιληφθεί κανείς ότι το δικό μας εθνικό προϊόν, το εθνικό προϊόν των Νεοελλήνων εδώ και εκατόν ενενήντα ολόκληρα χρόνια, δεν είναι ούτε ο καπνός ούτε η σταφίδα ούτε οι εθνικόφρονες. Αλλά τα γνωστά και απαραίτητα σε όλους τούβλα.

Θα μου πείτε, και άλλοι λαοί φτιάχνουν τούβλα. Βεβαίως, αλλά κανένα από αυτά δεν έχει την υψηλή ποιότητα που έχουν τα ελληνικά. Τα δικά μας τούβλα φτιάχνονται ένα-ένα στο χέρι, με το μεράκι, τη φινέτσα και τη μαστοριά τού Έλληνα δημιουργού. η πορεία δε της κατασκευής τους ακολουθεί τρία στάδια, έτσι ώστε το τελικό προϊόν να είναι ασυναγώνιστο στην παγκόσμια αγορά.

Χρειάζεται, όμως, να εξηγηθώ καλύτερα παρουσιάζοντας με λίγα αλλά καίρια στοιχεία την τριμερή αλλά και τρομερή αυτή πορεία. Η πρώτη βαθμίδα κατασκευής τούβλων είναι η βασική, η στοιχειώδης. Κανένα τούβλο δεν μπορεί να μεταπηδήσει στην επόμενη βαθμίδα αν προηγουμένως δεν έχουν ολοκληρωθεί οι επ’ αυτού εργασίες της αποξηράνσεως ή της εψήσεως. Οι εργασίες αυτές αποτελούν και το βασικό στάδιο διαμορφώσεως του τούβλου Κατά το στάδιο αυτό δίνονται στην αδιαμόρφωτη ακόμη μάζα τα βασικά της χαρακτηριστικά που θα την ακολουθούν στον αιώνα τον άπαντα, γι’ αυτό και οι διαδικασίες αυτές κρατούν έξι ολόκληρα χρόνια. Από κει και πέρα, τα πράγματα γίνονται πιο εύκολα. Η επόμενη βαθμίδα διαιρείται σε δυο σκέλη. Στο πρώτο, που διαρκεί τρία χρόνια και λαβαίνει χώρα σε τουβλοποιεία διασκορπισμένα σε πόλεις και σε κεντρικά χωριά, γίνεται ένα γενικότερο πασάλειμμα, ανοίγονται μερικές ακόμη τρύπες για να περνά με περισσότερη άνεση ο φρέσκος, κοπανιστός αέρας. Κατά κάποιον τρόπο έχουμε δηλαδή λείανση των γωνιών και των προεξοχών, προσπάθεια επιβολής μιμητισμού και παπαγαλισμού, ώστε το τούβλο μετά από τα τρία αυτά χρόνια να μπορεί να σταθεί μόνο του χωρίς να παρουσιάζει καμία σχεδόν διαφοροποίηση από τα άλλα συνομήλικά του τουβλάκια. Κι ενώ με τα τούβλα της πρώτης βαθμίδας δεν μπορεί να χτιστεί τίποτα άλλο εκτός από μερικά ντουβάρια πρόχειρα και χωρίς σχέδιο, με τα τούβλα της δεύτερης, της μέσης, να πούμε, βαθμίδας, χτίζεται σπίτι. Όχι βέβαια κάποιο γερό και αντισεισμικό οικοδόμημα, αλλά εν πάση περιπτώσει σπίτι άξιο να κατοικηθεί.

Η σωστή, όμως, δουλειά γίνεται στο επόμενο στάδιο της δεύτερης βαθμίδας, που, δυστυχώς, δεν είναι υποχρεωτικό. Και λέμε “δυστυχώς”, γιατί εκεί δίνεται σημασία στη λεπτομέρεια. Ο απαρφανισμός της προσωπικής γνώμης είναι πλήρης πια, η κρίση και η κριτική αντιμετώπιση αμβλύνονται τόσο όσο να μην ενοχλούν. Είναι γενικά παραδεκτό ότι τα τούβλα μετά τη βαθμίδα αυτή, έτσι όπως συσπειρώνονται το ένα πλάι στο άλλο πανομοιότυπα, είναι ικανά να χτίσουν πολιτεία ολόκληρη, γερή κι ανθεκτική.

Στην ανώτατη και τελευταία βαθμίδα τα πράγματα σοβαρεύουν. Ολοσχερής ο αφανισμός της προσωπικότητας, της διαφοροποίησης και της άποψης. Τα τούβλα, μετά από δω, μεγάλα σαν τσιμεντόλιθοι, είναι έτοιμα να χτίσουν όχι απλά ντουβάρια, αλλά σινικά τείχη.

Γεγονός είναι ότι πρέπει να τονωθεί η προσπάθεια παραγωγής τούβλων και να δοθούν μάλιστα από τις εκάστοτε κυβερνήσεις κίνητρα για την αύξησή της. Μην ξεχνάμε πως πρόκειται για αμιγώς νεοελληνικό προϊόν. Ειδικές και εξαντλητικές έρευνες ετών δεν μπόρεσαν να αποδείξουν την παρουσία ούτε ενός (!) τούβλου κατά τον 5ον αιώνα π.Χ. π.χ., παρόλο που οι ανάγκες για πρώτη ύλη στην Αθήνα ήταν ιδιαίτερα οξυμένες εκείνη την εποχή. Φαίνεται, όμως, ότι οι αρχαίοι Αθηναίοι δεν έφθασαν μέχρι του σημείου αυτού που υπερηφάνως έχουμε φτάσει εμείς. Έτσι εξηγείται και το ότι τα τείχη τους τα έφτιαξαν με ευτελή υλικά προερχόμενα και από λείψανα τάφων ακόμη, ενώ τα υπόλοιπα οικοδομήματα από μάρμαρο ή, τα πιο απλά, από πλίθες ή κεράμους. Τούβλα, μια φορά, δεν είχαν.