Saturday, March 24, 2007

Να μας ζήσει η πατρίδα

«Περνάει ο στρατός της Ελλάδος φρουρός», θα το ακούσουμε αύριο. Το πιο γνωστό, τα κατεξοχήν μιλιταριστικό άσμα θα βοηθήσει πάλι τη νεολαία μας να περάσει μπροστά από τους επισήμους με τον τρόπο που πρέπει η νεολαία μας να περπατά. Δηλαδή: ψηλά το κεφάλι περήφανα, η ματιά προς το μέλλον αισιόδοξη, έξω το στήθος με καμάρι, μέσα η κοιλιά, τα χέρια τεντωμένα με σφιγμένη γροθιά και να φτάνει η αιώρησή τους μέχρι τους ώμους. Όποιο σχολείο το καταφέρει αυτό, θα πάρει τα εύσημα. Μετά θα περάσει ο στρατός, αλλά κανείς δεν τον κρίνει αυτόν. Η δουλειά του είναι να περπατά στρατιωτικά. Όλοι θα κρίνουν τη μαθητιώσα και τη σπουδάζουσα νεολαία, αυτήν θα ελέγξουμε αν παρελαύνει με στρατιωτικό παλμό και ύφος.
Αχ, ευτυχώς που όλα αυτά είναι στα ψέματα, εννοώ ότι τα εμβατήρια είναι για μια παρέλαση κι όχι για πόλεμο ή για κάτι άλλο. Γιατί εμένα μου φέρνουν στη σκέψη ένα πρωινό του Απρίλη του 1967, όταν στο ραδιόφωνο παιάνιζε η μπάντα της ΑΣΔΕΝ. Μα τότε δεν ήταν στ’ αστεία: τα τανκς που βγήκαν στους δρόμους εκείνη τη μέρα δεν έκαναν παρέλαση, δεν υπήρχε μοκέτα κόκκινη σε κάποιο βάθρο με επισήμους. Τα άρματα μάχης ανακάτεψαν την άσφαλτο της Πατησίων και σκόρπισαν στους πρωινούς περιπατητητές την απορία πρώτα και μετά τον τρόμο. Εμείς από τότε κι ύστερα όποτε ακούμε εμβατήρια κάτι μας πιάνει, ένα σύγκρυο, μια ανατριχίλα, κάτι τέτοιο. Τώρα είμαι υποχρεωμένος να δω τα παιδιά μου να παρελαύνουν, να τα μαλώσω ίσως αν δεν έχουν σωστό βήμα, να τους φωνάξω να προσέχουν αν δω ότι κουβεντιάζουν στη γραμμή. Θέλω τα παιδιά μου στρατιώτες; Όχι! Μήπως πρέπει να είναι αυτά τα δωδεκάχρονα και τα δεκατριάχρονα ετοιμοπόλεμα; Όχι! Μήπως πρέπει να συνηθίζουν σιγά-σιγά στη στρατιωτική ζωή; Και πάλι όχι! Μήπως είναι κι αυτό ένα στοιχείο παιδείας, να τα υποχρεώνεις να περπατούν έτσι όπως περιέγραψα πιο πριν, για να αποκτά ίσως το κορμί τους ρυθμό και να αρμόζεται η κίνηση με τη μουσική; Μπορούν να το καταφέρουν αυτό
και με άλλους τρόπους, με τη γυμναστική, με την κολύμβηση, με τον αθλητισμό γενικότερα. Μήπως αυτή η παρέλαση αποτελεί στοιχείο της παράδοσής μας, του πνεύματος που θέλουμε να εμφυσήσουμε στους νέους ανθρώπους, σπαρτιατικό ίσως ήθος και σκληρή εκπαίδευση; Κανείς δε θα συμφωνούσε μ’ αυτό! Μήπως χρειάζονται και οι παρελάσεις για να θυμόμαστε το παρελθόν, τους αγώνες και τις θυσίες των προγόνων; Αν συμφωνούμε σ’ αυτό, ότι δηλαδή με τις παρελάσεις τα παιδιά μας θυμούνται και η μνήμη του έθνους παραμένει με αυτές ζωντανή κι ανεξίτηλη, δεν έχω να πω τίποτα άλλο. Θα μπορούσα όμως να σκεφτώ ένα σωρό άλλους τρόπους για να διατηρηθεί η μνήμη, για να μάθουν οι νέοι μας το παρελθόν μας. Τι σόι δάσκαλος είμαι αν δεν είχα τρόπους να μάθω στα παιδιά μας να σκέφτονται την πατρίδα τους και να την αγαπούν, να τιμούν τους προγόνους τους και να σέβονται τα ιδανικά για τα οποία εκείνοι πολέμησαν; Όμως, δεν κάνω μάθημα τώρα, μερικές ερωτήσεις θέτω για προβληματισμό.
Αυτό πάντως που θυμάμαι εγώ από τα μαθητικά μου χρόνια δεν είναι οι παρελάσεις, δεν είναι τα μαθήματα της ιστορίας και η Πολιτική Αγωγή που διδασκόμασταν τότε, αλλά μια θερμή χειραψία του φιλολόγου μου που κόντεψε να μου ξεκολλήσει το χέρι και μια κουβέντα του. Ήταν 25 Μαρτίου, σαν σήμερα, του 1972. Ήμουν τότε στην τελευταία τάξη και μπαίνοντας στην αυλή του σχολείου για τη γιορτή πέρασα δίπλα του. Με σταμάτησε με το ένα του χέρι πάνω στον ώμο μου και μου άρπαξε το άλλο σφίγγοντάς το και λέγοντάς μου: «Να μας ζήσει η πατρίδα, Λεφτέρη μου», έτσι με είπε με το μικρό μου όνομα, για πρώτη και τελευταία φορά. Και τα μάτια του ήταν δακρυσμένα. Αυτό ήταν το μεγάλο του μάθημα, η μεγάλη του ώρα. Δε θυμάμαι τίποτα άλλο απ’ αυτόν. Μόνο τα δακρυσμένα του μάτια, το φοβερό σφίξιμο στο χέρι και το μικρό μου όνομα να βγαίνει με ένα λυγμό από τα χείλη του. Να μας ζήσει η πατρίδα, Λεφτέρη μου.
Να μας ζήσει, να μας ζήσει κύριε Νίκο, όπου και να ’σαι τώρα.

14 comments:

Babis Dermitzakis said...

Λεφτέρη, μου ξύπνησες και μένα αναμνήσεις. Παρέλαση οκτώβρη 67 ή Μάρτη 68, τελευταία τάξη. Έπρεπε να ακούσουμε στον πανηγυρικό και τους ύμνους για τη χούντα.
Απομακρυνόμενοι από τους επίσημους, τραγουδάγαμε υπό τη μουσική της μπάντας: "Η δόξα με τ' αθάνατα φτερά/ που στην Ελλάδα πάντα περπατεί". Εμείς το παραλάξαμε: Η δόξα με τ' αθάνατα φτερά/ πούστη Μελά-δα πάντα περπατεί. Είχαμε ένα συμμαθητή που τον λέγανε Μελά. Δεν το κάναμε για να τον πειράξουμε, αλλά για να παρωδήσουμε μια παρέλαση που δεν ήταν για να τιμήσει τους ήρωες, αλλά τη χούντα.

Θεοδόσης Βολκώφ said...

Καλησπέρα, φίλε μου. Καίριος πάντα...


Βολκώφ

scalidi said...

Πολύ όμορφο κείμενο και στο λέει μια ...σημαιοφόρος στο Δημοτικό και απλή παρελαύνουσα υπόλοιπων ετών...

el-bard said...

Το θέμα των παρελάσεων, όμως, και της αναγκαιότητάς(;) τους στο σύγχρονο ελληνικό σχολείο παραμένει.
Τι γνώμη έχουμε; Χρειάζονται οι παρελάσεις (και δύο, μάλιστα, το χρόνο) και για ποιους λόγους;

Ανδρομεδα said...

καλημέρα Λεφτέρη μου!

dodo said...

Δεν μ' αρέσουν οι μαθητικές παρελάσεις- άχρηστο και δίχως νόημα κατάλοιπο άλλων καιρών...

scalidi said...

τώρα, αν σου πω ότι τα τελευταία δέκα χρόνια είναι σαν να μην υπάρχουν, αφού δεν τις βλέπω και δεν ξέρω κανέναν να συμμετέχει σ' αυτές τι θα πεις; μήπως είναι οφθαλμοφανές ότι έχουν απωλέσει τη "χρησιμότητά" τους, αν είχαν ποτέ λόγο ύπαρξης;

el-bard said...

Ανδρομέδα
Καλημέρα και σε σένα!

Scalidi, dodos
Την ίδια γνώμη έχω κι εγώ. Και για έναν ακόη όγο πέρα από τους προφανείς (φέρνουν ένα σωρό προβλήματα, ενώ δεν προσφέρουν τίποτα): Είχα τραυματική εμπειρία σε μια από τις πρώτες μου παρελάσεις ως μαθητής. Κατά τη στροφή της κεφαλής δεξιά, έστρεψα το κεφάλι δεξιά με τέτοια ορμή και ζέση που μου έφυγαν τα γυαλιά, απογειώθηκαν. Παρά τρίχα τη γλίτωσε ο επίσημος στο βάθρο, εγώ όμως έγινα χώμα από την ντροπή μου.

scalidi said...

καλά να περιέγραφες τη σκηνή σε μυθιστόρημα ή διήγημα "Τα ιπτάμενα γυαλιά", ας πούμε, δεν θα σε πίστευε κανείς ή θα κατέβαλες πολύ κόπο για να γίνεις πειστικός, εμ, η πραγματικότητα μας υπερβαίνει. ωραία σκηνή

Anonymous said...

Το διαβάζω μέρες τώρα... Από την πρώτη στιγμή αλλά η συγκίνηση... τι μου φερες στο νου... Το πρωινό της 21ης... τι να πω ...Κύμα οι αναμνήσεις .... Στεγνές μέρες...
Θα μου πεις γιατί τώρα... Καλά αυτό άστο
Και το άλλο; Που τέλειωσα και γω το 72; Σαν παλιό συμμαθητή σ' ένοιωσα. Να σαι καλά
meril

Anonymous said...

Η γνώμη μου είναι πως δε χρειάζονται. Πολύ κακό για το τίποτα είναι πια. Ίσως θα ήταν καλό να αντικατασταθούν με άλλου είδους εκδηλώσεις και δραστηριότητες. Πιο χρήσιμες και πιο σημερινές.
"η"

dodo said...

Τού... έβαλες τα γυαλιά τού Επισήμου ;-)

el-bard said...

Σταυρούλα
Εκμεταλλεύσιμη σκηνή, πραγματικά.

meril
Άρα σ' έχουν κι εσένα σημαδέψει οι παρελάσεις της επταετίας και η γιορτή για την πολεμική αρετή των Ελλήνων τον Αύγουστο. Περαστικά μας!

"η"
Σωστά. Προσυπογράφω.

dodos
Ωραία! Πετυχημένο... Χα...Χα...

scalidi said...

dodos> πολύ πολύ καλό!