To be or not to be

Ένα πράγμα φαίνεται να απασχολεί τον άνθρωπο στη ζωή του: η είσοδος. Πώς να μπει, δηλαδή. Γι’ αυτό το μπάσιμο θυσιάζει πολλά: χρόνο, χρήμα, νιάτα, ξεκούραση και άνεση. Πιστεύει πως το κέντρο όλης του της ζωής, η επιτυχία και η αναγνώριση προέρχονται από την είσοδό του. Πού; Παντού! Οι πιτσιρικάδες π.χ. σκαρφίζονται χίλια κόλπα και ψέματα για να μπουν στα ακατάλληλα έργα στον κινηματογράφο ή για να πιουν αλκοόλ στο μπαρ. Οι ποδοσφαιριστές με τα δικά τους κόλπα ιδρώνουν για να μπουν στην αντίπαλη περιοχή. Οι τελειόφοιτοι Λυκείου νιώθουν πως το παν γι’ αυτούς είναι να μπουν σε ανώτατη σχολή και οι διαρρήκτες καταστρώνουν σχέδια για να μπουκάρουν στο διαμέρισμα. Αλλά και οι επαναπατριζόμενοι προσπαθούν να μπάσουν τα λαθραία από το τελωνείο. Και οι περί τα κοινά ασχολούμενοι θέλουν να μπουν στις λίστες των υποψηφίων. Και όλοι μας θέλουμε να μπούμε στο κόλπο. Αλλά πάλι, όλοι μας θέλουμε να μπούμε στο νόημα, να καταλάβουμε δηλαδή το μυστήριο της ζωής που μας τριγυρίζει και που μόνο μερικές φορές μας αγγίζει.

Όλ’ αυτά με συγκινούσαν μια εποχή. Έπαψαν όμως ξαφνικά να μ’ ενδιαφέρουν από τη στιγμή που συνειδητοποίησα πως μεγαλύτερη σημασία έχει όχι το έμπα, αλλά το έβγα. Το να μπεις μπορεί τελικά να μην είναι πάντα εύκολο, να χρειάζεται προσπάθεια, επιμονή και ιδρώτα, βάσανα και τύχη. Να χρειάζεται να πληρώσεις σε αίμα ή σε χρήμα. Κάποτε, όμως, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, τα καταφέρνεις και μπαίνεις. Τότε είναι που προβάλλει αμείλικτο το ερώτημα: «Και τώρα τι γίνεται; Πώς θα βγω από δω μέσα;». Και το πώς θα βγεις, ο τρόπος της εξαγωγής βρίσκεται σε άμεση συνάρτηση με τη συμπεριφορά σου, με τα οράματα και τα σχέδια, με τις πράξεις σου όσο βρισκόσουν μέσα.

Γιατί τι να το κάνεις -είν’ αλήθεια- να μπεις με κόπους και θυσίες και να αναγκαστείς να βγεις με το ζόρι ή να σε πετάξουν έξω με τις κλωτσιές με εντολή εισαγγελέα! Τι να το κάνεις να μπεις με χειροκρότημα, με το κεφάλι ψηλά και λαοπρόβλητος, και να αποπεμφθείς στο τέλος με απόφαση της Κεντρικής Επιτροπής ή του Πειθαρχικού Συμβουλίου ! Και είναι άραγε τόσο σπουδαίο να μπεις στο Πανεπιστήμιο, για να βγεις -όταν βγεις- πτυχιούχος άνεργος!

Όλ’ αυτά μπορεί να μοιάζουν αστεία παιχνιδίσματα και σχόλια εξυπνακίστικα. Όμως, αν ανατρέξετε στα βιβλία της Ιστορίας, θα διαπιστώσετε ότι το έβγα πάντοτε ήταν δυσκολότερο αλλά και οδυνηρότερο από το έμπα. Και ο Ναπολέων κάτι ξέρει απ’ αυτό μετά από τη νίλα της Ρωσίας, αλλά και εμείς οι Έλληνες με τη Μικρασιατική θριαμβευτική μας εισβολή αλλά και τη δακρυόεσσα έξοδο. Μήπως και η έξοδος από την επταετία το 1974; Και αν θα ρωτήσετε ένα σοβαρό διαρρήκτη, θα σας λύσει το θέμα άπαξ διά παντός. Βλέπετε, ο σοβαρός διαρρήκτης, -αυτός δηλ. που έχει σπουδάσει ψυχολογία στο σπουδαιότερο πανεπιστήμιο του κόσμου, στο πεζοδρόμιο,- θα σας πει ότι μόλις μπουκάρει το βράδυ στο σκοτεινό διαμέρισμα, αφού πρώτα έχει διαπιστώσει ότι οι ένοικοί του λείπουν, το πρώτο που θα ψάξει δε θα είναι ούτε τα συρτάρια ούτε οι ντουλάπες ούτε κι αυτό ακόμη το χρηματοκιβώτιο. Η πρώτη του δουλειά θα είναι να διασφαλίσει την έξοδό του. Έτσι, θα ανοίξει, ας πούμε, την μπαλκονόπορτα, αν το διαμέρισμα είναι στον πρώτο όροφο, για να μπορεί να πηδήξει εύκολα έξω σε ώρα ανάγκης ή θα ξεκλειδώσει την πόρτα υπηρεσίας, αν το σπίτι βρίσκεται ψηλότερα. Αν δεν υπάρχει έξοδος υπηρεσίας, θα ψάξει να βρει πού είναι η τουαλέτα. Όχι για να κρυφτεί εκεί σε περίπτωση απρόσμενης επιστροφής των ενοίκων, αλλά για να ξέρει πού θα κατευθυνθούν αυτοί μόλις μπουν στο διαμέρισμά τους (ως γνωστόν, ο Νεοέλληνας μόλις επιστρέψει σπίτι του μετά τη βραδινή του έξοδο πάει τρέχοντας για κατούρημα) και να κρυφτεί αμέσως στην αντίθετη μεριά. Έτσι ο διαρρήκτης θα μπορεί να αποχωρήσει σαν κύριος από την κύρια είσοδο την ώρα που ο κύριος του σπιτιού κάνει τη δουλειά του στην τουαλέτα.

Αυτά όλα πρέπει να γίνουν γνωστά και να τα επαναλαμβάνουμε διαρκώς στους φίλους μας και στα παιδιά μας. «Προσέχτε την έξοδο! Εκεί κρίνεστε κι εκεί πληρώνετε!» Αλλά περισσότερο απ’ όλους θα πρέπει αυτό να το προσέξουν οι νέοι δήμαρχοι, νομάρχες και σύμβουλοι, που, αφού μπήκαν στα δημαρχιακά και νομαρχιακά μέγαρα, θα αντιμετωπίσουν το αμείλικτο ερώτημα.

Κύριοι, δεν έχει σημασία που μπήκατε. Τώρα είστε μέσα, καλώς ή κακώς. Αφήστε τα κορναρίσματα, τα πανηγύρια και τα μεγάλα λόγια. Τώρα σημασία έχει πώς θα βγείτε. Κι ο Ναπολέων και ο Γούναρης έχουν πια πεθάνει για να τους ρωτήσετε και να σας διδάξουν από την εμπειρία τους. Από την εμπειρία της εξόδου, εννοώ. Μπορείτε να ρωτήσετε, όμως, ένα διαρρήκτη. Υπάρχουν πολλοί σοβαροί διαρρήκτες σήμερα. Αποταθείτε, λοιπόν, σ’ αυτούς! Αυτοί ξέρουν!
Και είναι και οι καλύτεροι δάσκαλοι!