Sunday, May 14, 2006

Επικίνδυνοι συλλογισμοί

Ξεκινήστε με τη θέση: «η εξουσία λέει πάντοτε ψέματα» και μείνετε αμετακίνητοι στη θέση αυτή. Η εξουσία λέει πάντα ψέματα. Όταν η εξουσία σάς δείχνει το απέναντι βουνό και σας λέει: «Αυτό απέναντι είναι ένα βουνό», το πρώτο λάθος θα είναι να συμφωνήσετε και να αποδεχτείτε την ύπαρξη του βουνού απέναντι.

Όσο κι αν φαίνεται αδιανόητο ή ακόμη και ανόητο, μπροστά στην αυτονόητη αυτή πρόταση της εξουσίας πρέπει να είμαστε διστακτικοί, εφεκτικοί, αν θέλουμε να διατηρήσουμε την αυτονομία της σκέψης μας. Όσο ολοφάνερη είναι η εικόνα του βουνού απέναντι, άλλο τόσο δυναμική πρέπει να είναι η άρνησή μας: «Όχι! Αυτό απέναντι δεν είναι ένα βουνό». Δε χρειάζεται ούτε να συγχυστούμε ούτε να συγκινηθούμε ούτε και να φοβηθούμε. Άλλωστε η εξουσία δεν πρόκειται ποτέ να ζητήσει τη γνώμη μας. Δεν πρόκειται δηλαδή ποτέ να μας ρωτήσει: «Ε, καλά! Αν αυτό απέναντι δεν είναι βουνό, τότε τι είναι»; Ποτέ καμιά εξουσία δε ρώτησε τη γνώμη του απλού ανθρώπου. Απ’ αυτόν περίμενε μόνο την αποδοχή, τη συγκατάθεσή του στην αυτονόητη και επικίνδυνη πρώτη της θέση. Αν λοιπόν ο ανυποψίαστος πολίτης δεχτεί την πρώτη πρόταση της εξουσίας, αυτή θα συνεχίσει με μια δεύτερη, το ίδιο ή λίγο λιγότερο αυτονόητη αυτή τη φορά. Μπορεί να πει π.χ. «Αυτό το βουνό ήταν κάποτε καταπράσινο από τα δέντρα». Αν και εδώ ο ανυποψίαστος δέκτης δεχθεί την πρότασή της, αυτή δε θα μείνει πάλι εκεί, αλλά θα συνεχίσει με μια τρίτη: «Αυτά τα δέντρα κάηκαν κάποιο καλοκαίρι». «Ναι, κάηκαν κάποιο καλοκαίρι», η αποδοχή του πολίτη, ο οποίος θα θυμηθεί τις τεράστιες πυρκαγιές κάποιου περασμένου καλοκαιριού. Κι η εξουσία θα συνεχίσει απτόητη με τις απόλυτες και αληθινές πια προτάσεις της το συλλογισμό της: «Αφού κάηκαν τα δέντρα, στις μπόρες δεν υπάρχει τίποτα να συγκρατήσει τα νερά και γι’ αυτό το λόγο πνίγεσαι κάθε χρόνο». Ένας αριστοτελικός συλλογισμός άψογος, τέλειος και ισχυρός που δεν επιδέχεται πια καμιά αντίρρηση από τον πολίτη που εκείνη τη στιγμή αδειάζει τα νερά από τα υπόγεια κι από τα σπίτια του μέσα, αλλά και από όλους τους άλλους που βλέπουν τις αλήθειες αυτές μέσα από το γυαλί της τηλεόρασης.

Αν όμως δε δεχτούμε την πρώτη πρόταση της εξουσίας, αν στο αυτονόητο δεν αντιδράσουμε θετικά, αν ενεργοποιηθεί η σκέψη μας και πάρει άλλο δρόμο, αν από ανυποψίαστοι δηλαδή γίνουμε υποψιασμένοι και σκεφτούμε: «Για να το λέει αυτό η εξουσία, κάτι άλλο έχει στο νου της, κάτι άλλο θέλει να μου περάσει», τότε και μόνο τότε υπάρχει περίπτωση να καταλήξουμε σε ουσιαστικές αλήθειες. Και όταν λέω ουσιαστικές αλήθειες, δεν εννοώ τα συμπεράσματα των αυταπόδεικτων συλλογισμών. Εννοώ τα αίτια. Τα αίτια που με κάνουν να πνίγομαι στα νερά, όποτε ο Θεός αποφασίζει να ρίξει μια ψιχάλα. Και τα αίτια αυτά είναι η αδυναμία της εξουσίας να με προστατέψει. Να με προστατέψει από τους εμπρηστές, να με προστατέψει από τους οικοπεδοφάγους, να με προστατέψει από αυτούς που δίνουν τις άδειες να χτίσει ο κοσμάκης στα ρέματα, να με προστατέψει κι από μένα που χρησιμοποιώ τα γνωστά μέσα για να πάρω μια οικοδομική άδεια και να χτίσω τα ρέματα.

Αν δεχτώ τη θέση της εξουσίας πως «ο άνθρωπος έχει ανάγκη από διασκέδαση» και αμέσως μετά το «οι υπουργοί είναι κι αυτοί άνθρωποι», μπορώ στο τέλος να καταλήξω και να αποδεχτώ την άποψη πως «τα κάθε λογής σκυλάδικα είναι πολιτιστικά κέντρα».

Αν δεχτώ την άποψη πως το υπάρχον σύστημα εισαγωγής στα Α.Ε.Ι. είναι ξεπερασμένο και ανεπαρκές, και αμέσως μετά ότι «οι μαθητές θα μπαίνουν στα Πανεπιστήμια χωρίς εξετάσεις», μπορεί στο τέλος να καταλήξω στο «οι μαθητές εξετάζονται σε δεκατέσσερα μαθήματα και στη Β΄ και στη Γ΄ Λυκείου, περνούν κι από ένα τεστ δεξιοτήτων και, αν ο βαθμός τους το επιτρέψει, εισάγονται στα Α.Ε.Ι.».

Αν αποδεχτώ την πρόταση «η κυβέρνηση δεν κάνει εισπρακτική πολιτική» κι αμέσως μετά το «άρα δε χρειάζονται νέοι φόροι», μπορεί να καταλήξω στην αποδοχή της πρότασης: «Είναι ανάγκη να αναδιαμορφωθούν οι παλαιοί φόροι».

Αν η εξουσία με διαβεβαιώσει ότι δεν υπάρχει κίνδυνος στη χώρα μας από τη γρίπη των πτηνών, είναι καιρός να ψάχνω για εμβόλιο.


Αν δεχτώ την πρόταση ότι στην Ελλάδα προστατεύονται τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα προσωπικά μου δεδομένα, πρέπει να ψάξω στην τσέπη σου για μαγνητοφωνάκι.

Αν ξεκινήσω αποδεχόμενος την άποψη «οι εξετάσεις για προσλήψεις στο δημόσιο είναι αδιάβλητες», ίσως και να μη διοριστώ ποτέ μου.

Αν, λοιπόν, η εξουσία σάς έδειχνε το βουνό απέναντι και σας έλεγε: «Αυτό αντίκρυ είναι ένα βουνό», εσείς τι θα της λέγατε;

2 comments:

Anonymous said...

Βάζω το μαγιό μου για μια βουτιά ίσως...


Mais

el-bard said...

Καλό μπάνιο.

Να προσέχεις τα αυτοκίνητα!!!