Δρόμοι παλιοί που αγάπησα...

(Μ. Αναγν.)

Ξέρετε ποιο είναι το πιο ταλαιπωρημένο είδος στην πατρίδα μας; Μην αρχίσετε, παρακαλώ, με τα γατάκια, τα σκυλάκια, τους μικρομεσαίους, τους εργάτες ή τους συζύγους. Κι αυτοί μπορεί να μη ζουν βασιλικά, κάθε άλλο. Όμως αυτό που έχω στο μυαλό μου και με απασχολεί βρίσκεται σε τραγικότερη θέση και είναι κι ανυπεράσπιστο. Η απάντηση είναι απλή: αυτοί που ταλαιπωρούνται περισσότερο από κάθε τι άλλο σήμερα στην Ελλάδα και μάλιστα χωρίς να μπορούν να αντισταθούν, να δαγκώσουν, να απεργήσουν ή να εξεγερθούν είναι οι ...δρόμοι.
Βεβαίως, και μη σας παραξενεύει καθόλου το γεγονός. Αυτούς τους ίδιους δρόμους που σε παλιότερες εποχές, μόλις πριν σαράντα χρόνια, φροντίζαμε σα να ’ταν σπίτι μας, τώρα τους καταστρέφουμε. Πώς τους φροντίζαμε; Φαντάζομαι σε αρκετούς από μας είναι νωπή ακόμη στη μνήμη η εικόνα του δημοτικού καταβρεχτήρα που κάθε απόγευμα, από την άνοιξη ως τις αρχές του φθινοπώρου και τα πρωτοβρόχια, περνούσε και τους ανακούφιζε, τους δρόσιζε και μας δρόσιζαν. Νωπή επίσης θα ’ναι και στη μύτη μας η μυρουδιά του φρεσκοκαταβρεγμένου χώματος ή στ’ αυτιά μας οι χαρούμενες φωνές των παιδιών (“παίρνω αμπάριζα και βγαίνω”, “στάκα-μαν”, “κορμπανιά” και “φτου ξελευτερία”) που δίνανε ζωή στους ευτυχισμένους τότε δρόμους.
Αυτοί οι ίδιοι δρόμοι είναι σήμερα υποβαθμισμένοι κι αδικημένοι. Μπορείτε να φέρετε τις αντιρρήσεις σας. Να πείτε, λόγου χάριν, ότι σήμερα τους ασφαλτοστρώνουμε, καταργούμε τις ανηφόρες και τις κατηφοριές τους, τους ισιώνουμε και τους φαρδαίνουμε, τους κάνουμε ανθρωπινότερους και τους επισκευάζουμε, όταν χαλάν. Εκεί, όμως, βρίσκεται για μένα και η ανήθικη, η δολοφονική απέναντί τους συμπεριφορά μας.
Το να ασφαλτοστρώσεις ένα δρόμο, μια οδό, ασφαλώς δεν είναι επιλήψιμο. Άλλωστε, μ’ αυτό τον τρόπο γίνεται κι η επικοινωνία ανάμεσά μας ευκολότερη και ταχύτερη. Βέβαια, πληθαίνουν, λόγω αυτής ακριβώς της υπερβολικής ταχύτητας, και τα δυστυχήματα, αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία. Το περιβάλλον γίνεται καθαρότερο, τα σπίτια και τα μαγαζιά παίρνουν αξία, η πόλη ολόκληρη φαντάζει σαν αυτά τα ταψάκια με τους συμμετρικά κομμένους μικρούς μπακλαβάδες. Όμως, το κακό αρχίζει απ’ αυτό το σημείο. Βλέπετε, οι δρόμοι, που έχουν μόλις ασφαλτοστρωθεί, μου θυμίζουν εκείνες τις ηθικές κοπέλες της παλιάς καλής εποχής, που βιαστικά και χωρίς λοξοκοιτάγματα περνούσαν στα στενά. Κοπέλες που κράταγαν το φυλαχτό τους για τον ένα και μοναδικό σύντροφο, ζωής και κλίνης. Έτσι μου φαίνονται κι οι δρόμοι μόλις ασφαλτοστρώνονται.
Όμως, αυτές οι ατσαλάκωτες κι αμέμπτου ηθικής οδοί, δυστυχώς γρήγορα, πολύ πιο γρήγορα απ’ τις παλιές κοπέλες, διακορεύονται. Τον πρώτο εραστή, βίαιο και βιαστικό, τραχύ και άξεστο, χωρίς να ξέρει τους πόνους της πρώτης επαφής, λέω να τον πούμε ΔΕΗ. Ε, και λοιπόν; Το πρόβλημα δε φαίνεται σπουδαίο! Κι οι κοπέλες της άλλης εποχής, αν παρ’ ελπίδα συνέβαινε το ανεπανόρθωτο, έβρισκαν τρόπους κι ...επανόρθωναν. Κι ο τρόπος ο πιο γρήγορος, ανώδυνος και σίγουρος ήταν το ράψιμο. Ράβονται, λοιπόν, κι οι δρόμοι μας μετά την πρώτη τους οδυνηρή εμπειρία. Όμως τα πράγματα γι’ αυτούς δε σταματούν εκεί. Γρήγορα επέρχεται και δεύτερος διακορευτής. Ας τον πoύμε τώρ’ αυτόν ΟΤΕ. Θέλει να περάσει, λέει, καλώδια και σιδερένιες λάμες βαθιά μες στο κορμί της λεωφόρου. Ψέματα ασύστολα. Κι αυτός να κοροϊδέψει θέλει. Να κάνει τη δουλειά του και να εξαφανιστεί. Κι ο δρόμος ξαναράβεται μετά τη δεύτερη εισβολή ελπίζοντας κάποτε να ’βρει την ησυχία του απ’ τις απανωτές και βίαιες συγκρούσεις. Φευ! Και τρίτος εραστής προβαίνει στον ορίζοντα, όμορφος σαν τους άλλους. Είναι η ΕΥΔΑΠ. Τα ίδια γίνονται κι εδώ. Άλλωστε, αυτά τα πράγματα ίδια μένουν από την εποχή του Αδάμ και της συντρόφου του. Κι αν φανταστούμε τώρα πως ο ΟΤΕ στη φούρια του να φύγει ξέχασε να ολοκληρώσει κι επανέρχεται, καταλαβαίνουμε πως, όσο κι αν ράβεται ο δρόμος μας, φέρνει επάνω του ανεξίτηλα των πολλαπλών του επαφών σημάδια. Ακριβώς όπως οι κοπέλες, ακριβώς! Τίποτα δε μπορεί να είναι το ίδιο όπως πριν κι ο σύζυγος το ξέρει.

Σκεφτείτε τώρα τι έχει να γίνει αν επέμβει μετά απ' όλες τις περιπέτειες αυτές και άλλος αγαπητικός, η ΔΕΥΑΠ (Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης Αποχέτευσης) με προτάσεις δελεαστικές για σχέσεις μονιμότερες και στενότερου τύπου επαφές. Του νέου εραστή δεν αρκούν λίγες μονάχα μέρες και ψαχουλέματα σε σκοτεινές και ύποπτες γωνιές. Είν’ έμπειρος, αδίστακτος, εύρωστος και πλούσιος. Να σαγηνεύει αυτός ξέρει και να κερδίζει γενικώς. Θέλει να κυριαρχήσει παντελώς στο σώμα και στο πνεύμα. Και η οδός παραδίδεται ασυζητητί και άνευ αντιστάσεως στο νέο κατακτητή. Βιάζεται, λοιπόν, κι οργώνεται χωρίς να φτάνει σ’ οργασμό. Η άσφαλτος αποτελεί γι’ αυτήν ένδοξο παρελθόν, όπως κι η ηθική των παλαιών δεσποινίδων. Ακριβώς όπως αυτές. Άλλωστε, μετά από τόσες εμπειρίες ερωτικές κι οδυνηρές στιγμές, τα ρούχα γίνονται περιττά και φέρνουν μόνο καθυστερήσεις και προσκόμματα. Όπως και τα προχώματα, οι τάφροι και οι λάκκοι, τα γκρεμισμένα ρείθρα, τ’ ανασκαμμένα πεζοδρόμια κι οι άτυχες πλατείες, ό,τι τέλος βρέθηκε μπροστά στο διάβα του τυράννου.

Και τους ταλαιπωρεί ο νέος εραστής και μας ταλαιπωρεί. Και για του λόγου το αληθές κοιτάξτ’ ολόγυρά σας. Μα το πιο ενοχλητικό απ’ όλα είναι η διάρκεια της σχέσης που πάει να γίνει μόνιμη. Το απέραντο εργοτάξιο είναι καλό μόνο για λίγες μέρες ή, έστω, μήνες. Αν η σχέση τραβήξει μάκρος και μονιμοποιηθεί και αν οι επαφές επέρχονται βίαιες και καθημερινές, ένας στους δυο θα εξαντληθεί: ο Εραστής ή ο Δρόμος.

Ο πιο ευαίσθητος κι ο πιο αδικημένος.